De afgelopen tien jaar is het aantal vrouwen met eclampsie in Nederland met ruim 70% gedaald. Dat blijkt uit promotieonderzoek van gynaecoloog Timme Schaap. Bij eclampsie ontstaan ernstige stuipen bij een zwangere of recent bevallen vrouw.

Eclampsie kan voorkomen bij vrouwen met pre-eclampsie, een aandoening waarbij de vrouw tijdens de zwangerschap een hoge bloeddruk (hypertensie) ontwikkelt in combinatie met eiwitverlies in de urine. “In de volksmond wordt dit zwangerschapsvergiftiging genoemd”, legt Timme uit. “Vrouwen met pre-eclampsie hebben een risico op het ontwikkelen van eclampsie en andere ernstige complicaties van de zwangerschap.”

Eclampsie

Vrouwen met eclampsie ervaren stuipen (convulsies) die op een epileptische aanval lijken. Het verschil met epilepsie is dat vrouwen met eclampsie risico lopen op een hersenbloeding en dat er complicaties bij de ongeboren baby kunnen ontstaan.
Uit het promotieonderzoek van Timme blijkt dat eclampsie de afgelopen tien jaar veel minder voorkomt in Nederland. “Er is een hele forse afname te zien”, vertelt Timme. Uit zijn onderzoek blijkt dat de aandoening nu nog maar bij 2 op de 10.000 bevallingen voorkomt. “Tegelijkertijd zijn we in Nederland veel beter geworden in het behandelen van hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap.” Timme ziet een verband tussen de betere behandeling en de afname in eclampsie: “Waarschijnlijk komt dit doordat wij vrouwen beter controleren in de zwangerschap en het kraambed. In het geval van pre-eclampsie zijn we ook nog eens veel strikter gaan behandelen. Deze betere begeleiding en behandeling bij vrouwen met pre-eclampsie heeft hiermee geleid tot een afname van eclampsie.”

Registratie

De forse daling in eclampsie is door Timme ontdekt dankzij NethOSS. NethOSS (Netherlands Obstetric Surveillance System) is een registratiesysteem dat Timme samen met de auditcommissie Maternale Sterfte en Morbiditeit (AMSM) heeft opgezet. “Ieder ziekenhuis in Nederland met een verloskundeafdeling geeft maandelijks  door hoe vaak in de afgelopen maand bepaalde zeldzame aandoeningen of complicaties van de zwangerschap zich in dat ziekenhuis hebben voorgedaan”, legt Timme uit. “Ook maakt NethOSS het mogelijk om details van de zwangerschapscontroles en bevalling te analyseren.” Daardoor krijg je volgens Timme een veel uitvoeriger beeld van het verloop van de ziekte.

Goede kant op

Timme is blij met de daling van eclampsie-gevallen in Nederland. “Het is een compliment naar alle verloskundige zorgverleners”, benadrukt hij. Maar hij is gemotiveerd om ernstige ziektes en sterfte bij vrouwen tijdens de zwangerschap en het kraambed nog verder terug te brengen. Ook daar heeft hij aanknopingspunten voor gevonden met behulp van de NethOSS-registratie. Volgens hem is er nog winst te behalen door te kijken naar het effect van de behandeling en daarvan te leren. “Het gaat erom dat je niet alleen maar landelijk afspraken maakt over hóe je iemand behandelt, maar ook dat je afspraken maakt over het effect van een behandeling en de vervolgstappen wanneer de behandeling niet (voldoende) blijkt te werken.” Timme noemt dit Obstetric Goal Directed Therapy. “Er zijn nog steeds vrouwen met ernstige complicaties tijdens de zwangerschap. Het liefst willen we dat helemaal terugdringen.”